Pam Honeyman yn creu cwrw gyda’r gorau ym Mhrydain. Mae detholiad Monty’s Brewery o gwrw at ddant pobl leol, pobl o’r Ffindir… a buches lwcus!

Sut ddechreuoch chi fragu?

Rwy’n hoffi coginio, ac i mi, mae hyn yn debyg i goginio, ond gyda phethau gwahanol. Roeddwn i’n chwilio am newid gyrfa, ac rwy’n mwynhau yfed cwrw, felly 10 mlynedd yn ôl es i ar gwrs bragu. Dim ond 26 bragdy oedd yng Nghymru ar y pryd, ac erbyn hyn mae dros gant. Mae ’na rai bragdai rhagorol yma. Mae gennym ni fwy o gwrw sydd wedi ennill gwobrau i bob pen o’r boblogaeth yng Nghymru nag unrhyw le arall yn y byd, dwi’n meddwl. Rydym ni’n bur dda am wneud hyn!

Sut beth oedd eich cynnig cyntaf ar wneud cwrw?

Ro’n i eisiau creu cwrw oedd yn hawdd i’w yfed, gydag alcohol o tua 4.2%, er mwyn rhoi digon o swmp a blas iddo. Ro’n i eisiau iddi fod yn ddiod y byddech chi eisiau mynd yn ôl am yr ail beint. Mae modd creu cwrw ardderchog, sy’n llawn o flasau cyfoethog… ond ar ôl yfed un, dyna ddigon. Enw fy nghwrw cyntaf oedd Sunshine. Dyw e ddim wedi newid ers i mi ei greu, a dyma fy ngwerthwr gorau o gasgen hyd heddiw.

Cynhyrchu cwrw
Peiriant Bragdy â drws agored
Monty's Brewery

Beth sy’n achosi i un cwrw flasu’n wahanol i un arall?

Bydd mathau gwahanol o furum yn rhoi ystodau rhyfeddol o wahanol o flas. Yna, mae gyda chi eich bragau. Mae gan bob un ei nodweddion ei hun, o rai fel pridd a phorfa, i’r rhai sy’n meddu ar flasau aeron tywyll, sitrws neu ffrwythau trofannol, hyd at flas gwaddod coffi a thost wedi llosgi. Felly byddwch chi’n mynd ati i’w cymysgu i gael y lliw a’r blas o’ch dewis. Ac yna gallwch chi ychwanegu unrhyw beth ddymunwch chi, a gweld a fydd e’n gweithio. Fe wnaethon ni greu cwrw arbrofol diweddar gan ddefnyddio leim a lemonwellt. Ac rydym ni wedi treialu un â syltanas, sudd masarn a sinamon i greu cwrw yn arddull pwdin Dolig. Ac rwyf wrth fy modd pan ddaw hi’n hydref – mae ein cwrw masarn Maple yn gwtsh cysurlon, cyfoethog mewn gwydr.

Oes gennych chi eich ffefryn o blith cwrw Monty’s?

Os yw hi’n ddiwrnod poeth, does dim i guro gwydraid da o Desert Rat: mae’n oer, mae’n adfywiol, mae’n hawdd ei yfed. Ond os ydw i’n teimlo yn y felan neu angen rhywbeth i godi’r ysbryd, yna Dark Secret yw’r cwrw bob tro. Rydw i wrth fy modd ag amrywiaethau tymhorol: dwi’n dwlu ar Maple yn yr hydref, ac yna Ding Dong adeg y Nadolig.

Sut fyddwch chi’n meddwl am yr enwau?

Rydym ni’n ymdrechu i roi enw addas iddyn nhw. Mae Mischief yn 5% ABV – y cwrw cryfaf oedd gennym ni bryd hynny, ond roedd yn yfed fel pe bai ond yn gwrw 4% – felly roedd ychydig yn ddireidus os oeddech chi’n yfed gormod. Enwyd Old Jailhouse ar ôl tafarn ein bragdy, y Sportsman yn y Drenewydd, a arferai fod yn garchar y dref. Mae Desert Rat yn eithriadol o sych. Best Offa yw cwrw swyddogol Llwybr Clawdd Offa, ac rydym ni’n cyfrannu 3c y peint i’w gynnal. Mae Dark Secret a Masquerade yn ddau gwrw di-glwten sydd gennym. Felly maen nhw’n cymryd arnynt i fod yn gwrw, ond maen nhw’n digwydd bod yn ddi-glwten.

Pam ddechreuoch chi wneud cwrw di-glwten?

Ro’n i’n gwneud arddangosfa fasnachol ac roedd pob yn ail ymwelydd â’r stondin yn sôn eu bod nhw’n methu â goddef glwten neu’n seliag. Pe bawn i byth yn cael diagnosis o fethu â goddef glwten, ac felly’n cael gwybod na chawn i ddim yfed cwrw ar ôl hynny, byddwn i braidd yn ypset, felly fe wnes i ymchwilio i ddulliau gwahanol o wneud cwrw di-glwten oedd yn dal i flasu’n dda. Ni oedd y cyntaf yng Nghymru i wneud hynny, ac mae’n farchnad enfawr sy’n tyfu. Rydym ni’n gwerthu llawer yn Sgandinafia, ble maen nhw’n ymwybodol iawn o’u hiechyd.

Offer mesur mewn Bragdy
Tegelli bragu mewn Bragdy Monty
Sut i fragu cwrw, siart llif ar y Bwrdd du dros y bar
Monty's Brewery

Sut ddaeth pobl y Ffindir i glywed am Monty’s?

Trefnodd Llywodraeth Cymru daith bwyd a diod i’r Ffindir a Sweden yn 2015, ac erbyn hyn rydym ni’n gwerthu yn y gadwyn archfarchnadoedd fwyaf yn y Ffindir. Mae hynny wedi bod yn wych i ni. Mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn hynod gefnogol. Gallan nhw weld fod hybu cynhyrchwyr llai, sy’n gwneud rhywbeth yn dda, yn ffordd o gael Cymru i gystadlu mewn marchnad fyd-eang. Allwn ni ddim â chystadlu â chynnyrch rhad sy’n cael eu cynhyrchu ar raddfa eang, ond rydym ni’n gwneud pethau crefftus yn arbennig o dda.

Ydy hi’n wir fod gwartheg yn mwynhau cwrw Monty’s hefyd?

Ydy! Mae ’na fferm tua thair milltir i ffwrdd ble mae Ifor Humphreys yn magu eidion Wagyu Cymreig. Pan fyddwn ni’n rhoi’r cwrw yn y gasgen neu’r botel, mae’r darn cyntaf yn cynnwys gormod o furum i bobl ei yfed, ac mae’r darn olaf yn cynnwys gormod o waddodion. Felly, pryd bynnag y byddwn ni’n bragu, bydd dwy neu dair casgen dros ben, a bydd y rheiny’n mynd at Wagyu Cymreig Ifor, a byddan nhw’n cael dau neu dri pheint y dydd. Mae’r eidion yn blasu’n anhygoel.

Poteli mewn Bragdy
Poteli, Monty's Brewery

Straeon cysylltiedig