Actorion, perfformwyr, athletwyr a ffigyrau hanesyddol enwog o Gymru

Yn enedigol o Tiger Bay yng Nghaerdydd i dad o Nigeria a mam o Loegr, recordiodd Bassey dair o ganeuon agoriadol mwyaf eiconig James Bond: Goldfinger (1964), Diamonds Are Forever (1971), a Moonraker (1979).

Bellach yng nghanol ei 80au, mae hi wedi cael albymau yn siartiau'r DU mewn saith degawd yn olynol. Henffych i’r Frenhines Shirl!

Enillodd portread Hopkins o’r llofrudd cyfresol Hannibal Lecter yn The Silence of the Lambs ei Oscar cyntaf iddo ym 1992; daeth ei ail Oscar yn 83 oed am ei berfformiad yn The Father. Mae ei gyd-actorion Richard Burton a Michael Sheen hefyd yn dod o'i dref enedigol, Port Talbot.

Enillodd yr actores a anwyd yn Abertawe Oscar yn 2003 am ei pherfformiad yn y sioe gerdd Chicago, a Tony yn 2010 am ei pherfformiad yn A Little Night Music ar Broadway. Mae hi’n un hanner o ddeuawd bwerus yn Hollywood gyda’i gŵr Michael Douglas. ‘Zeta’, gyda llaw, oedd enw llong yr hwyliodd ei hen dad-cu arni.

Daeth yn bêl-droediwr drytaf y byd pan arwyddodd i Real Madrid yn 2013, ond mae perthynas Bale gyda’r clwb enfawr Sbaenaidd wedi bod yn gythryblus. Diolch byth, mae'n dal i sgorio goliau i dîm cenedlaethol Cymru, gan ein helpu i gymhwyso ar gyfer Pencampwriaethau Ewro UEFA un ar ôl y llall.

Rhyddhaodd 'Jones the Voice' ei 41ain albwm stiwdio, Surrounded by Time, yn 81 oed. Yn fab i löwr o Bontypridd, cyrhaeddodd Jones y siartiau gyntaf ym 1965 gyda It's Not Unusual, ac mae wedi archwilio sawl genre cerddorol o R&B i gerddoriaeth gospel. Mae Tom Jones yn eicon gerddorol, mae wedi gwerthu dros 100 miliwn o recordiau ledled y byd ac mae bellach yn feirniad ar y sioe deledu, The Voice.

Taron Edgerton. Mae Taron, sydd wedi ennill Golden Globe, yn hanu o Aberystwyth, ac mae wrth ei fodd yn dychwelyd adref am deithiau cerdded ar y traeth pan nad yw’n brysur yn actio Elton John yn Rocketman (2019), neu Johnny y gorila yn y ffilmiau Sing (2021 ).

Ruth Jones MBE. Mae Ruth Jones, a anwyd ym Mhen-y-bont ar Ogwr, yn fwyaf adnabyddus fel cyd-grewr a chyd-seren y gyfres gomedi boblogaidd y BBC Gavin a Stacey. Ers hynny mae hi wedi cael ei henwebu ar gyfer gwobrau dirifedi am ei pherfformiadau ac ysgrifennu comedi, heb sôn am eu hennill, a derbyniodd MBE yn 2014 am ei gwasanaethau i adloniant.

Michael Sheen. Ac yntau’n actor balch arall o Bort Talbot, mae Michael Sheen wedi bod yn ymddangos ar y llwyfan a’r sgrin ers blynyddoedd lawer. Ymhlith ein rolau nodedig ar y sgrin fawr mae Frost / Nixon (2008) a The Queen (2006).

Luke Evans. Mae'n debyg bod yr actor a'r canwr o Gymru, Luke Evans, yn fwyaf adnabyddus fel Gaston yn addasiad pobl-go-iawn Disney o Beauty and the Beast (2017), ond mae hefyd wedi serennu yn y ffilmiau Hobbit (2012-14), The Fast and The Furious (2013-17 ) a The Girl on the Train (2016).

Richard Burton CBE (1925-84). Un arall o sêr Port Talbot, ymddangosodd yr actor llwyfan a sgrin llwyddiannus, y penawdau sawl gwaith yn ystod ei berthynas gyhoeddus iawn gyda'i ail wraig, Elizabeth Taylor. Er iddo ddechrau actio mewn clasuron ar y llwyfan, ymddangosodd yr actor mewn ambell glasur ar sgrin fawr hefyd, fel Who's Afraid of Virginia Woolf? (1966) a Nineteen Eighty-Four (1984).

Geraint Thomas MBE, beicio. Y Cymro cyntaf i ennill y Tour De France (2018) ac enillydd dwy fedal aur, mae'n reidio dros Team Sky, Cymru a Phrydain Fawr.

Ian Rush MBE, pêl-droed. Y prif sgoriwr goliau erioed ar gyfer Clwb Pêl-droed Lerpwl, ar ôl sgorio cyfanswm o 346 gôl ym mhob cystadleuaeth yn ystod ei ddau gyfnod.

Lynn 'the Leap' Davies CBE, naid hir. Enillydd medal aur yng Ngemau Olympaidd yr Haf 1964, yr unig athletwr o Gymru i ennill medal aur unigol mewn digwyddiad trac a maes Olympaidd.

Gareth Edwards CBE, rygbi. Y chwaraewr cyntaf o Gymru i ennill 50 cap dros Gymru, roedd yn rhan o dair buddugoliaeth y Gamp Lawn i Gymru erbyn iddo gyrraedd 30 oed.

Shane Williams MBE, rygbi. Prif sgoriwr ceisiau Rygbi'r Undeb dros Gymru ac un o brif sgorwyr ceisiau prawf Undeb Rygbi yn fyd-eang erioed.

Y Farwnes Tanni Grey-Thompson DBE, DL, trac cadair olwyn. Un o Baralympiaid mwyaf llwyddiannus y byd, wedi ennill 16 medal Baralympaidd rhwng 1988 a 2004.

Colin Jackson CBE, 100m clwydi. Bu unwaith yn ddeiliad record byd am 13 mlynedd, mae wedi bod yn bencampwr y byd, yn bencampwr Ewropeaidd ac yn bencampwr y Gymanwlad.

Joe Calzaghe CBE, bocsio. Bellach wedi ymddeol, mae Calzaghe yn cael ei ystyried yn eang fel y bocsiwr gorau ym Mhrydain erioed, roedd yn ddiguro ar ôl 46 gornest broffesiynol a threuliodd dros 10 mlynedd fel Pencampwr y Byd.

Ian Woosnam OBE, golff. Wedi ennill mwy o dwrnameintiau golff proffesiynol nag unrhyw golffiwr arall o Brydain, gan gynnwys dros 45 buddugoliaeth mewn twrnameintiau ledled y byd.

Mark Williams MBE, snwcer. Enillydd Pencampwriaeth y Byd deirgwaith ac enillydd tlws snwcer y Goron Driphlyg ar gyfer 2002-03.

David Roberts CBE, nofio. Enillydd 11 medal aur Baralympaidd, un o'r Paralympiaid mwyaf llwyddiannus erioed o Brydain.

Jade Jones MBE, taekwondo. Enillydd dwy fedal aur Olympaidd (2012, 2018).

Bonnie Tyler. Cantores â llais cryg sydd wedi cael record rhif un byd-eang mewn tri degawd gwahanol. Mae 'It's a Heartache', 'Total Eclipse of the Heart' a 'Holding Out for a Hero' yn rhai o'r caneuon sydd wedi gwerthu orau yn hanes y siartau ac maen nhw wedi dod yn glasuron carioci.

Bryn Terfel. Canwr opera bas-bariton uchel ei barch sydd wedi canu mewn neuaddau cyngerdd cenedlaethol ledled Ewrop ac America. Mae'n fwyaf adnabyddus am ei berfformiadau fel Figaro, Don Giovanni a Sweeney Todd.

Catatonia. Band pop-roc a gafodd ganeuon llwyddiannus gan gynnwys 'Mulder and Scully' a ‘Road Rage’. Bellach mae gan y prif leisydd Cerys Matthews yrfa unigol lwyddiannus.

Charlotte Church. Soprano a chantores pop a werthodd dros 10 miliwn o recordiau ledled y byd yn gynnar yn y 2000au. Mae hi bellach yn canolbwyntio ar gyflwyno rhaglenni dogfen a materion gwleidyddol.

Duffy. Cantores blŵs-pop yr aeth ei sengl ‘Mercy’ a’i halbwm ‘Rockferry’ i rif un ledled y byd yn 2008 ac enillodd dair gwobr Brit yn 2009.

Ivor Novello (1893-1951). Un o ddiddanwyr mwyaf poblogaidd yr 20fed ganrif yn y DU, yn dalentog am actio, ysgrifennu caneuon a chanu. Sefydlwyd Gwobrau Ivor Novello ar gyfer awduron cerddoriaeth rhyngwladol rhagorol ym 1955 er cof amdano.

Katherine Jenkins. Cantores opera fwyaf adnabyddus Cymru, mae’r mezzo soprano wedi rhyddhau dros 10 albwm boblogaidd ledled y byd. Daeth yn ail yn y rhaglen Americanaidd, 'Dancing with the Stars'.

Manic Street Preachers. Band roc amgen mwyaf Cymru eu cyfnod, enillodd wobrau a senglau rhif un ledled y byd. Maen nhw'n dal i deithio a rhyddhau cerddoriaeth newydd, y mwyaf diweddar yn 2018 - eu 13eg albwm.

Stereophonics. Kelly Jones a’i lais cryg yw’r prif leisydd, mae'r band roc hwn wedi cael senglau rhif un ledled y byd, gan gynnwys 'Dakota', 'Handbags and Gladrags' a 'Maybe Tomorrow'.

Laura Ashley (1925 – 1985).

Dylunydd ffasiwn o Ferthyr Tudful, a oedd wrth ei bodd â phatrymau a cheinder syml. Sefydlodd frand dodrefnu cartref a dillad sydd â siopau ledled y byd o hyd.

Julien Macdonald OBE. Dylunydd ffasiwn a anwyd yng Nghyfarthfa sy'n rhedeg ei labeli moethus ei hun ac wedi gweithio i Chanel ac Givenchy. Mae hefyd yn cyflwyno’r rhaglen deledu Britain’s Next Top Model.

David Emanuel. Dylunydd setiau, dillad a gwisgoedd ar gyfer enwogion gan gynnwys Ivana Trump, Madonna a'r Fonesig Elizabeth Taylor. Ei waith enwocaf yw gwisg briodas Diana, Tywysoges Cymru.

Ross Lovegrove. Pensaer, dylunydd diwydiannol ac artist arobryn sy'n creu dyluniadau minimalaidd organig gan ddefnyddio technoleg flaengar. Mae ei waith wedi cael ei arddangos yn Efrog Newydd, Paris, Japan, Llundain a thu hwnt.

Syr John ‘Kyffin’ Williams (1918 - 2006). Un o artistiaid diffiniol yr 20fed ganrif, y cafodd ei baentiadau gwledig eu hysbrydoli gan dirweddau Cymru.

Richard Wilson (1714 - 1782). Yr artist Prydeinig nodedig cyntaf i ganolbwyntio ar baentiadau tirwedd ac aelod sefydlol o'r Academi Frenhinol.

John Gibson RA (1790 - 1866). Cerflunydd Neoglasurol o ddarnau coffa a phortreadau a oedd yn un o gerflunwyr Prydeinig mwyaf llwyddiannus ei genhedlaeth.