Y pethau sylfaenol:

  • Poblogaeth: 3.1 miliwn. 4.8% o boblogaeth y DU.
  • Lleoliad: Mae Cymru ar ynys Prydain Fawr, i’r gorllewin o Loegr.
  • Maint: Mae Cymru’n gorchuddio ardal 20,800 cilometr sgwâr.
  • Cylchfa Amser: GMT
  • Arian Cyfred: Punt Sterling
  • Diwrnod Cenedlaethol: Dydd Gŵyl Dewi, 1 Mawrth
  • Symbolau cenedlaethol: Mae’r ddraig, cenhinen Pedr a chenhinen yn dri ymysg nifer o symbolau cenedlaethol.
  • Anthem Genedlaethol: Hen Wlad fy Nhadau (Land of my Fathers)
  • Llywodraeth: Llywodraeth Ddatganoledig gyda Phrif Weinidog a Cabinet etholedig sy’n cyfarfod yn adeilad y Senedd ym Mae Caerdydd.
  • Iaith: Cymraeg a Saesneg – gwlad ddwyieithog yw Cymru.
  • Dinasoedd: Mae yna chwe dinas yng Nghymru. Caerdydd yw prifddinas Cymru gyda phoblogaeth o ryw 363,000. I’r dwyrain mae Casnewydd ac mae Abertawe i’r gorllewin. Mae Bangor - ar Y Fenai - yn edrych dros Ynys Môn yng ngogledd orllewin Cymru. Mae Tyddewi yn Sir Benfro, dinas leiaf y DU, gyda llai na 2,000 o breswylwyr. Ar 14 Mawrth 2012 fe ddyfarnwyd statws dinas ar Lanelwy yng ngogledd ddwyrain Cymru, fel rhan o ddathliadau Jiwbilî Diemwnt y Frenhines.
Ergyd tu allan o adeilad Y Senedd ym Bae Caerdydd, De Cymru
Adeilad y Senedd, Bae Caerdydd

Daearyddiaeth a Hinsawdd:

  • Mynydd uchaf: Yr Wyddfa (Snowdon), Parc Cenedlaethol Eryri, 1085m.
  • Llyn naturiol mwyaf: Llyn Tegid, 6km o hyd.
  • Enw lle hiraf: Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwll-llantysiliogogogoch yw’r enw llawn, sy’n golygu Eglwys y Santes Fair ym mhant y cyll gwyn ger trobwll cyflym ac Eglwys Sant Tysilio ger ogof goch – fe’i cwtogir yn am li Llanfair PG.
  • Parciau Cenedlaethol: Mae gan Gymru dri Pharc Cenedlaethol sy’n gorchuddio 20% o ehangdir y wlad, a phum Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol.
  • Hinsawdd: Mwyn a chyfnewidiol yw tywydd Cymru – gyda thymereddau cyfartalog o ryw 20°C (68°F) yn yr haf, a 6°C (43°F) ar dir isel yn ystod y gaeaf.
Walker yn edrych tuag at wedi'i gorchuddio ag eira copa'r Wyddfa (Yr Wyddfa) o'r Llyn Llydaw Llyn, Eryri
Pen Yr Wyddfa dan eira

Trafnidiaeth a Theithio:

  • Mae Cymru wedi’i chysylltu’n dda â gweddill y DU, Iwerddon a thir mawr Ewrop drwy ffyrdd, rheilffyrdd, môr ac awyr.
  • Dim ond tua dwy awr o Lundain ar y trên neu ar y ffordd yw Caerdydd.
Golygfa o'r Bannau Brycheiniog
Ceir a gyrru ar hyd ffyrdd ym Mwnt, Ceredigion
Mae Cymru wedi’i chysylltu’n dda â gweddill y DU, drwy ffyrdd, rheilffyrdd, môr ac awyr

Addysg:

  • Mae addysg yn orfodol rhwng 5 ac 16 oed, wedi’i hariannu gan y wladwriaeth a’i chyflenwi drwy ysgolion Meithrin, Cynradd, Canol, Uwchradd, Arbennig a Chymraeg.
  • Mae dros 172,000 o ddysgwyr yn astudio yn sefydliadau addysg bellach Cymru bob blwyddyn.
  • Ceir 8 o brifysgolion yng Nghymru, a thua 25,000 o fyfyrwyr rhyngwladol o fwy na 145 o wledydd dros y byd mewn addysg uwch yng Nghymru – gan greu 19% o’r boblogaeth fyfyrwyr yn ein trefi a dinasoedd prifysgol bywiog.
  • Cynigia Prifysgolion Cymru ystod eang o ddewisiadau cyllid i gynorthwyo astudiaethau ac mae cymorth iaith Saesneg am ddim ar gael yn holl Brifysgolion Cymru.
Merch yn astudio ar fainc ym Mharc Bute, Caerdydd
Dau berson yn cerdded ac un yn eistedd ar risiau Prifysgol Bangor
Addysg yng Nghymru

Gwaith:

  • Mae’r wythnos waith safonol yn para 37 awr, a’r rhan fwyaf o weithwyr yn cael rhyw 5 wythnos o wyliau’r flwyddyn.
  • Mae cost rhentu swyddfa yng Nghaerdydd 50% yn is na’r gyfradd gyfartalog yn Llundain.
  • Mae diwydiannau allweddol yng Nghymru yn cynnwys Uwch Ddeunyddiau a Gweithgynhyrchu, y Diwydiannau Creadigol, Gwasanaethau Ariannol a Phroffesiynol a Fintech, Ynni a’r Amgylchedd, Bwyd a Diod, Gwyddorau Bywyd, Technoleg a Thwristiaeth.
ffilmio o actorion sy'n digwydd mewn stiwdio deledu ar ddrama osod
Therapi Paladr Ffoton, Proton Partners, Casnewydd, De Cymru
Mae Diwydiannau Creadigol a Gwyddorau Bywyd yn ddiwydiannau allweddol yng Nghymru

Yr Economi:

  • Bydd busnesau a ddaw i Gymru’n ei chael yn hawdd cyrraedd marchnad y DU, gyda’i phoblogaeth o 66 miliwn o bobl.
  • Mae Cymru’n gartref i frandiau byd-eang, fel GE ac Airbus; mae 50% o deithwyr y byd yn hedfan ar awyrennau ag adenydd a wnaed yng Nghymru, ac rydych yn debygol o ganfod lled-ddargludydd cyfansawdd a wnaed yng Nghymru yn eich ffôn clyfar.
  • Mae allforion byd-eang Cymru’n amrywio o olew puredig o Aberdaugleddau i fêl Hilltop Honey, a wneir yn y Drenewydd.
  • Mae’r Bathdy Brenhinol yn Llantrisant yn cynhyrchu pum biliwn o ddarnau arian bob blwyddyn i 60 gwlad.
  • Yr Almaen yw prif gyrchfan allforio Cymru, sy’n cymryd un rhan o bump o’r allforion.
  • Mae Cymru’n croesawu tua 10m o ymwelwyr y flwyddyn, gan gynnwys tuag 1m o ymwelwyr rhyngwladol.
  • Gwlad fechan yw Cymru, ac mae rhwydwaith llwybrau Ffordd Cymru yn cynnig digonedd o amserlenni teithio llawn i’w darganfod.
  • Canolfan Gonfensiwn Ryngwladol Cymru yng Nghasnewydd– yn darparu llwyfan i gyfarfodydd busnes, digwyddiadau a chynadleddau.
  • Mae Cymru wedi cynnal digwyddiadau byd-eang mawr gan gynnwys Cwpan Ryder 2010, Uwchgynhadledd NATO Cymru 2014, Gêm Derfynol Cynghrair Pencampwyr UEFA 2017, Ras Cefnfor Volvo 2018 a Cwpan Criced y Byd ICC yn 2019.
Archwiliad agos o ddarn o ddeg o geiniog ceiniog yn y Mintdy Brenhinol, Llantrisant
Cynhyrchir holl ddarnau arian y DU yn y Bathdy Brenhinol yn Llantrisant

Straeon cysylltiedig